Blogger ဆိုတာ / အင္တာနက္ဂ်ာနယ္လစ္ / ႏိုင္ငံသားဂ်ာနယ္လစ္

Blog/Blogger/Blogging ၁၉၉၇ ခုႏွစ္က ရိုေဘာ့၀စ္စဒမ့္ကြမ္ ၀က္ဘ္ဆိုက္မွာ စေတြ႔ရတဲ့ ေ၀ါဟာရလို႔ အဆိုရိွပါတယ္။ စသုံးစဥ္က weblog ပါ။ ေနာက္မွ အတိုခ်ဳ႕ံၿပီး Blog ျဖစ္လာရာကေနတြင္က်ယ္လာတဲ့ ေ၀ါဟာရ ျဖစ္ပါတယ္။ အတိအက်ဘာသာျပန္ဖို႔မလြယ္တာမို႔ “ဘေလာ့” ပဲထားလိုက္ၾကပါစို႔။ အဓိပၸယ္က ကြန္ပ်ဴတာကီးဘုတ္၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆဲလ္ဖုန္းသုံးၿပီး ကိုယ္ေျပာခ်င္၊ ေရးခ်င္ရာေတြ ခ်ေရးလို႔ရတဲ့ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေတြကို ေခၚပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ နိစၥဓူ၀ကိစၥေတြကို မွတ္တမ္းတင္ၾကတာမို႔ အင္တာနက္ဒိုင္ယာရီလို႔လည္း ေခၚၾကတာ ရိွတယ္။ တခ်ိဳ႕က ကိုယ္ပိုင္၀က္ဘ္ဆိုက္တင္ၿပီး ကိုယ္ပိုင္ “ဘေလာ့” ေတြ ေထာင္ထားၾကတာ ရိွသလို ဘယ္သူမဆို တစ္ျပားမွေပးစရာမလိုဘဲ ဖရီး၀င္ေရးလို႔ရတဲ့ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေတြလည္းအမ်ားႀကီး ရိွပါတယ္။

“ဘေလာ့ဂါ” Blogger ဆိုတာက အဲသလို မိုးေပၚမွာ စာေရးတဲ့သူေတြကို ေခၚတာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အင္တာနက္ဂ်ာနယ္လစ္ လို႔ေခၚၾကတာရိွသလို ႏိုင္ငံသားဂ်ာနယ္လစ္လို႔ ေခၚၾကတာလည္း ရိွရဲ႕။ သူ႔အေၾကာင္းနဲ႔သူလို႔ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ ဒီလို အြန္လိုင္းေပၚမွာ စာေရးၾကတာမ်ိဳးကို “ဘေလာ့ဂင္း” Blogging လို႔ေခၚပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဘေလာ့ဂါေတြစုၿပီး အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုကို “တည္” ေဆြးေႏြးၾက တာမ်ိဳးကိုလည္း “ဘေလာ့ဂင္း” လို႔သုံးလာၾကပါတယ္။

“ဘေလာ့လုပ္ရွားမႈ” ဟာ စခါစကေတာ့ သာမန္လို႔ ေျပာႏိုင္ေလာက္ပါတယ္။ ကိုယ့္ရင္ထဲရိွတာ၊ ကိုယ့္စိတ္ထဲရိွတာ ခ်ေရးလိုက္တဲ့သေဘာ့မို႔ ဒိုင္ယာရီေရးတာနဲ႔ တူတယ္။ မကြာလွ ပါဘူး။ ေရးၾက ေျပာၾကတဲ့ အေၾကာင္း အရာအမ်ားစုကလည္း ပုဂၢိဳလ္ေရးသက္သက္က မ်ားပါတယ္။ “မာမီက ေျပာတယ္၊ ဒီေန႔မိုးရြာမယ္” တဲ့ စတာမ်ိဳး။ ေနာက္ေတာ့ အမ်ားနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ကိစၥ၊ (ေျပာရရင္) လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလုံးနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြကိုပါ ဘေလာ့လုပ္ လာၾကတယ္။ ဘေလာ့ဂါ အခ်င္းခ်င္းလည္း အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးၾကတာ၊ ေ၀ဖန္ၾကတာေတြ ရိွလာတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း “အင္တာနက္ဂ်ာနယ္လစ္”လို႔ ေခၚလာၾကတာျဖစ္မယ္ ထင္ပါရဲ႕။

ဘေလာ့လႈပ္ရွားမႈရဲ႕ ထူးျခားခ်က္က ဘာအကန္႔အသတ္ အထိမ္းအခ်ဳပ္မွ မရိွတာပါ။ ဥပေဒနဲ႔ ကန္႔တာထိမ္းတာ မေျပာနဲ႔၊ အယ္ဒီတာေတာင္မရိွဘူး။ ကိုယ္ေရးခ်င္ ၊ ေျပာခ်င္တာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေရးခ်ၾကတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ နာမည္၀ွက္နဲ႔ ေရးၾကတာမ်ားလို႔ မေက်နပ္တဲ့လူေတြဘက္ကလည္း အေရးယူဖို႔မလြယ္ပါဘူး။ အခုလို အထိန္းအခ်ဳပ္မရိွလို႔ ဗရမ္းဗတာျဖစ္ တာမ်ိဳး ရိွသေလာက္ရိွေပမယ့္ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းတဲ့ သတင္းစီးဆင္းမႈကို အားေပးတာေတာ့ အမွန္ပဲ။ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး (Citizen Right) ကို အျပည့္အ၀ အသုံးခ်ၾကတာမို႔ ႏိုင္သံသားဂ်ာနယ္လစ္ (Citizen Journalist) လို႔ ေခၚၾကတာေတြလည္းရိွတယ္။

မီဒီယာေလာကအေနနဲ႔ ဘေလာ့ဂါ ေတြကို အေလးထားလာရတဲ့ ကိစၥကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ “ခရာမႈတ္သူ” (whistle blower) အခန္းက႑ေၾကာင့္လို႔ဆိုပါတယ္။ C.B.S လိုအေက်ာ္ေဒးယ်မီဒီယာႀကီးကိုေတာင္ ဘေလာ့ဂါေတြက ဖြင့္ခ်ဖူးလို႔ မီဒီယာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ၿဖဳံၾကတယ္။ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ ေျမေပၚမီဒီယာေတြ ဘယ္လိုမွရဖို႔ မလြယ္ေလာက္တဲ့သတင္းဦး၊ သတင္းထူးေတြ ေပးႏိုင္တာမို႔၊ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြရဲ႕ အားကိုးရာလည္း ျဖစ္ျပန္တယ္။ “တံခါးဖြင့္ စူးစမ္းေလ့လာၾကတဲ့ သတင္းခန္းမေတြ” (open-source newsrooms) ေတြ အြန္လိုင္းေပၚမွာ အၿပိဳင္းအရိုင္းေပၚလာတာ ဘေလာ့ဂါေတြရဲ႕ ေက်းဇူးေၾကာင့္လို႔ ေျပာႏိုင္စရာ ရိွပါတယ္။

အီရတ္စစ္ပြဲ အႀကိဳကာလေလာက္ကစၿပီး မီဒီယာေလာကသာမကေတာ့ဘူး ႏိုင္ငံေရးေလာက , ကပါ ဘေလာ့ဂါေတြကို အေလးထားေစာင့္ၾကည့္လာရေတာ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ ဘုရွ္အစိုးရရဲ႕ အီရတ္စစ္ပြဲေပၚလစီကို ေ၀ဖန္ေထာက္ျပတဲ့ အမည္မသိ့ဘေလာ့ဂါေတြရဲ႕ အေဘာထားအျမင္ေတြဆိုရင္ စစ္မဟာဗ်ဴဟာပညာရွင္ ဆိုသူေတြေတာင္ လက္ဖ်ားခါရတယ္ ဆိုပဲ။ ပညာရွင္တခ်ိဳ႕ကဆိုရင္ ဘေလာ့ဂါေတြကို ဆိုက္ဘာဒီမိုကေရစီကို လက္ေတြ႔က်င့္သုံးေနၾကတဲ့ “ခရုဆိတ္တာ” ေတြလို႔ေတာင္ အမႊန္းတင္ၾကတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘေလာ့လုပ္ရွားမႈဟာ စတာဘာမွ မၾကာလွေသးေပမဲ့ အံၾသေလာက္ေအာင္ အျပန္႔က်ယ္လာတာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ ၀က္ဘ္ဆိုက္ေပၚမွာ ဘေလာ့ေပါင္း သန္း၀က္ေက်ာ္ေနၿပီလို႔သိ့ရတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုတည္းမွာကိုပဲ ဘေလာ့ဂါ ပရိသတ္ (၃၂) သန္းထိရိွလာၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။ နယူးေယာ့တိုင္းမ္ ဂ်ာနယ္လစ္ “ေတာမတ္ဖရီးမင္း” ကေတာ့ ဘေလာ့လႈပ္ရွားမႈကို “တံခါးမရိွ ၊ ဓားမရိွ စူးစမ္းေလ့လာေရး” (open-source) လို႔ အကဲျဖတ္တယ္။ ကမၻာႀကီးကို အဖ်ားခတ္လိုက္တဲ့ ရိုက္ခ်က္တစ္ခုလို႔လည္း ဆိုပါတယ္။

Reference : စာေရးဆရာ ေက်ာ္၀င္း ၏ “ဆိုက္ဘာဓေလ့ အေကာက္အယူမ်ား” စာအုပ္မွ ေကာက္ႏႈတ္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

နဴးကလိယားအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

ႏ်ဴကလိယဗံုး ေပါက္ကြဲျခင္း ဟူသည္.......
ႏ်ဴကလိယဗံုး ေပါက္ကြဲတာထက္ သူ႔ကိုဘာနဲ႔ လုပ္တယ္ဆိုတာ အရင္ ေလ့လာ ရပါမယ္။
အသံုးျပဳေသာ သတၱဳအမ်ိဳးအစား
အဓိက အသံုးျပဳတဲ့ ပစၥည္းကေတာ့ ပလူတုိနီယံ သတၱဳ နဲ႔ ယူေရနီယမ္ ျဖစ္ ပါတယ္။ ပလူတိုနီယမ္မွာ ထူးျခားခ်က္ ႏွစ္ခုက ေရဒီယို ဓာတ္ၾကြျခင္း ဓာတုဓာတ္ျပဳျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ယူေရနီယမ္ကေတာ့ ေရဒီယို ဓာတ္ၾကြမွု နည္းေပမယ့္ က်န္တာကေတာ့ တူပါတယ္။ ယင္း အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ေၾကာင့္ ပဲ ႏ်ဴကလိယဗံုးအတြက္ အသံုးျပဳ ရတာ ျဖစ္ ပါတယ္။ ပလူတိုနီယမ္ တစ္ခုတည္းကိုပဲ အသံုးျပဳလို႔ မရပါဘူး။ အလိုလိုေနရင္းနဲ႔ကို ယခုလို ဓာတ္ၾကြျပီး ဓာတ္ျပဳခ်င္ေနတဲ့အတြက္ ပတ္ပတ္လည္မွာ ကာရန္ေပးထား၊ ကာကြယ္ေပးထားရတဲ့ အျခားေသာ သတၱဳမ်ားလည္း ရွိေနပါေသးတယ္။ ပလူတိုနီမ္-239 ဆုိတာကလည္း ယူေရနီယမ္ကေန ျပန္လည္ ဓာတ္ခြဲယူထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ႏ်ဴကလိယဗံုးလို႔ေခၚရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတာ့ ႏ်ဴကလိယဓာတ္ျပဳျခင္း လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို လုပ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏ်ဴလိကယ ဓာတ္ျပဳမွု အက္တမ္ တစ္ခုရဲ ႔ အလယ္ဗဟိုက ႏ်ဴကလိယနဲ႔ အျခား အက္တမ္မ်ားရဲ ႔ အလယ္ဗဟို က ႏ်ဴကလိယတို႔ ပြတ္တိုက္ျပီး ေနာက္ထပ္ ႏ်ဴကလိယေတြ၊ အက္တမ္ေတြ ဆက္တိုက္ေမြးဖြားလာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ယင္း ျဖစ္စဥ္က ေတာ္ေတာ္ေလး ကို ျမန္ဆန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူ႔ကို အက္တမ္ဗံုး (Atomic bomb) လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။
ႏ်ဴကလိယဗံုး ေပါက္ကြဲျခင္း
ႏ်ဴကလိယ ဗံုးၾကဲလိုက္တယ္ဆုိတာ ပလူတိုနီယံ၊ ယူေရနီယဆ္ကို အျပင္က ကာကြယ္ေပးထားတဲ့ သတၱဳအလႊာကို ဖယ္ရွားေပးျခင္း သုိ႔မဟုတ္ အျပင္ သတၱဳထက္ ပိုမိုအားျပင္းေသာ Input တစ္ခုေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အျမင့္ေပေပါင္းေထာင္ခ်ီက ပစ္ခ်တဲ့ ပလူတိုနီယမ္ဗံုးက မ်ားေသာ အားျဖင့္ မေပါက္ကြဲစရာ အေၾကာင္းမရွိပါဘူး။ သူ႔ကို ထိန္းသိန္း ထားလို႔ေတာ့ သာမန္အခန္းအပူခ်ိန္နဲ႔ မရႏိုင္တာ အျပင္မွာ ျဖစ္ သလို ပစ္ခ်ေတာ့ ၾကိမ္းေသကြဲပါတယ္။ ႏ်ဴကလိယဗံုး ၾကဲခ် လိုက္ျပီ ဆုိပါစို႔။
Fission လို႔ေခၚတဲ့ အႏုျမဳ မ်ိဳးပြားစနစ္နဲ႔ စတင္ အလုပ္လုပ္ ပါတယ္။ ႏ်ဴကလိယ ဗံုးဟာ ေလထုထဲမွာ ရွိတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္၊ ဟိုက္ဒရိုဂ်င္၊ ႏိုက္ထရိုဂ်င္ အျပင္ အျခားေသာ ဓာတ္ေငြ႔ အားလံုးနဲ႔ ဓာတ္ျပဳျပီး အဆင့္ဆင့္မ်ိဳးပြားပါတယ္။ အေသးစိတ္ဆုိရင္ သူတို႔ရဲ ႔ အက္တမ္ေတြရဲ ႔ႏ်ဴကလိယ အလယ္ဗဟုိအားလံုးကို ပြတ္တုိက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အဆိပ္ျဖစ္ေစတဲ့ Co, N ဓာတ္ေငြ႔မ်ားအျပင္ မီးလည္း ေလာင္ေစ ပါတယ္။ Fireball လို႔ေခၚတဲ့ မီးလံုးၾကီး တက္လာပါတယ္။
ယင္းမီးလံုးဟာ ၂ စကၠန္႔အတြင္း မီတာ ၆၀၀ အထိ အေပၚတက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၁၂ ကီလုိမီတာအထိလည္း ဆက္တက္ဖို႔ မခဲယဥ္းပါဘူး။ မွိုပြင့္ၾကီးလို႔ အျမင့္ၾကီးကို တက္ပါတယ္။ ယင္းမီးလံုးရဲ ႔အပူခ်ိန္ကလည္း ၄၄၀၀ ကီလိုဂရမ္ အက္တမ္းဗံုးဆိုရင္ ဖာရင္ဟိုက္ ၇၀၀၀ ေက်ာ္အထိ တက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါက ကမၻာစစ္ကာလက ႏ်ဴကလိယဗံုးကိုအေျခံျပီး တြက္ခ်က္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႔ေခတ္ ႏ်ဴကလိယဗံုးက အရင္ကေလာက္ မၾကီးေတာ့ပါဘူ။ အေလးခ်ိန္လည္း က်သြားပါတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ ျပင္းအား က်ေတာ့ အဆေပါင္းမ်ားစြာ တက္လာပါတယ္။
ရလဒ္ဆိုးက်ိဳး
ႏ်ဴကလိယဗံုး ေပါက္ကြဲမွုေၾကာင္ မီးေလာင္ပ်က္ဆီးမွုကေတာ့ သာမန္ဗံုးလို ပါပဲ သုိ႔ေပမယ့္ က်န္ရွိတဲ့ ဆုိးက်ိဳးကေတာ့ ကမၻာ့အဆိုးရြားဆံုး ပဲ ျဖစ္ပါ တယ္။ ႏ်ဴကလိယဗံုးၾကဲျပီးသြားေပမယ့္ ၁၀ ႏွစ္ၾကာေတာင္ ယင္းေဒသ မွာ ေရဒီယိုဓာတ္ ၾကြယ္ဝေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရဒီယို ဓာတ္ဆုိတာ ကိုယ္တြင္းအထိကို ထိုးေဖာက္ႏိုင္တဲ့ ေရာင္ျခည္တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ျပီး ဓာတ္ေရာင္ျခည္အဆိပ္သင့္ တယ္လို႔ ေခါင္းစဥ္ တပ္ႏိုင္တ့ဲ ေရာဂါေပါင္း မ်ားစြာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေၾကာင့္ သက္ရွိအားလံုးရဲ ႔ ဇီဝ စနစ္ေတြအားလံုးကို ဖ်က္ဆီးပါတယ္။ ေသေစ ပါတယ္။ ေျပာင္းလဲေစ ပါတယ္။ ဥပမာ- ငါးက ေမြးေပမယ့္ လူရုပ္ေပါက္ေနတာတို႔။ လူကေမြးေပ မယ့္ တိရစၦာန္ျဖစ္ေနတာတို႔၊ ဝက္ကေမြးေပမယ့္ လူတစ္ပိုင္း ဝက္တစ္ပိုင္း ျဖစ္ တာတို႔၊ ေျခ လက္ မ်ားစြာပါတဲ့ လူေမြးလာတာတို႔၊ ျမင္းႏြား အစရွိသျဖင့္ ထူးထူးျခားျခား ဇီဝေျပာင္းလဲမွု အထိ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အပင္ေတြလည္း မေပါက္ေတာ့ပဲ ေပါက္တဲ့အပင္ကလည္း အဆိပ္သင့္ပါတယ္။
အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ ႏ်ဴကလိယဗံုး အရြယ္အစား အၾကီးအေသးကိုလိုက္လို႔ သူ႔ပတ္ဝန္းက်င္ မိုင္ပတ္ပတ္လည္ အတိုင္းအတာအတြင္းထိ ထိေရာက္မွုက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏ်ဴကလိယ ဗံုးကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး အသံုးမျပဳဖု႔ိ ကမၻာႏိုင္ငံအားလံုးက နားလည္ လက္ခံထားပါတယ္။
ကမၻာမွာ ႏ်ဴကလိယ စြမ္းအင္ပိုင္ဆိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံအေရအတြက္တုိးလာ ပါတယ္။ ဗံုးအတြက္တင္မဟုတ္ပဲ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ ႏ်ဴကလိယ နည္းပညာကလည္း သက္သက္ရွိေနပါေသးတယ္။ သုိ႔ေပမယ့္ ဆက္စပ္မွုက သိပ္မေဝးပါဘူး။ အသံုးျပဳပံုသာ ကြဲသြားတာျဖစ္ပါတယ္။ ပလူတိုနီယမ္၊ ယူေရနီယမ္တို႔ကို အေျခခံထားျခင္း ျဖစ္တဲ့အတြက္လည္း ဓာတု အဆိပ္က ဗံုးနဲ႔ သိပ္မကြာပါဘူး။ သုိ႔ေပမယ့္ စြမ္းအင္းရွားပါးလာ တဲ့ ေခတ္မွာ ယင္း သတၱဳမ်ားက ထြက္ေပါက္လို႔ အမ်ားက ယူဆေနျခင္း ျဖစ္ ပါတယ္။
အႏွစ္ခ်ဳပ္
အနာဂတ္မွာ စြမ္းအင္ရွားပါးလာတဲ့အခါ သဘာဝအတိုင္းရတဲ့ ေနေရာင္ျခည္ တို႔လို ဟာကိုသံုးမလား ႏ်ဴကလိယစြမ္းအင္ကို သံုးမလားဆုိတာ စဥ္းစားစရာ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေတြအတြက္လည္း ပညာရွင္မ်ားလိုအပ္ ပါတယ္။ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္၊ ဓာတုေဗဒစြမ္းအင္ကို အေကာင္းဆံုး သိရွိနားလည္တဲ့ ပညာရွင္မ်ား ပိုမို ေပါက္ဖြားလာမွသာ ယင္းအခက္အခဲမ်ား ကို ေျဖရွင္းႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အနာဂတ္ကမၻာမွာ ႏ်ဴကလိယစြမ္းအင္ လို မဟုတ္ ပဲ အျခားေသာ အႏၱရာယ္နည္း စြမ္းအင္စနစ္ တစ္ခုခုသုိ႔မဟုတ္ သဘာဝ စြမ္းအင္မ်ားကို ခြဲေဝအသံုးခ်ႏိုင္ေရး အတြက္ ကမၻာအရပ္ရပ္က ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိသလို ျမန္မာျပည္ကလည္း အားကိုးအားထား ရတဲ့ စြမ္းအင္စနစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္လာရန္ ၾကိဳးစားလုပ္ေဆာင္သင့္ေၾကာင့္ ဆႏၵျပဳရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္လိုက္ ရပါတယ္။

Eagle Black....မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္....။

ျပင္ဦးလြင္သမိုင္း(၁)

၁၇၈၇ ျပင္ဦးလြင္ အမည္မေပၚေပါက္ခင္က ျပင္ဦး ဟူေသာအမည္ျဖင့္ရြာတည္ရွိခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း
 ဘုိးေတာ္ဘုရား၏ အမိန္႔ေတာ္ တစ္ခုတြင္ေတြ႔ရွိရသည္...။

၁၈၅၀ ပုဂံမင္းလက္ထက္ ျပင္ဦးလြင္ရြာ ဟု အမည္ေပးခဲ့သည္...။

၁၈၈၆ ျမင္စိုင္းမင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေသာနယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႔က်င္ေရး အင္အားစုသည္ ဇီးပင္ႀကီးစခန္းမွာ ခုခံတိုက္ခုိက္သည္....။ ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ ျပင္ဦးလြင္သည္ နယ္ခ်ဲ႔ၿဗိတိသွ်လက္ေအာင္က်ေရာက္ခဲ့သည္...။

၁၈၈၇ စၾကၤမင္းသား အမည္ခံ သူ႔ကၽြန္မခံ ပုဂိၢဳလ္တစ္ဦး အင္အား ၃၀၀ ႏွင့္အတူ ျပင္ဦးလြင္ေဒသတြင္ အဂၤလိပ္ကုိ ေတာ္လွန္သည္။ လယ္မတုိက္ပြဲတြင္ ျပင္ဦးလြင္ကုိအုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာ စစ္ဘက္မွ ဗိုလ္ဒါရာ
[Tt. Darrah]က်ဆံုးသည္...။ ။

၁၈၉၅ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ၿမိဳ႕ေဟာင္းႏွင့္ ျပင္ဦးလြင္ မီးရထားလမ္း စတင္ေဖာက္လုပ္သည္...။ 

၁၈၉၆ ဇြန္လတြင္ ျမန္မာျပည္၏ ယာယီ တိုင္းမင္းႀကီးခ်ုဳပ္ မစၥတာ ဒီအမ္ စမီတန္ [Mr. D. M. Smeaton] ႏွင့္ ျမန္မာျပည္ အင္ဂ်င္နီယာခ်ုဳပ္ မစၥတာဟိြဳင္းေဖာက္ [Mr. HoyFox,A.R.I.R.A]
တို႔ျပင္ဦးလြင္သို႔ေရာက္ရွိလာၿပီး ေတာင္စခန္းၿမိဳ႕အျဖစ္ေရြးခ်ယ္တည္ေဆာက္ရန္ဆံုးျဖတ္သည္။

၁၈၉၇ ျပင္ဦးလြင္ကို (ေမၿမိဳ႕) ဟု အမည္ေျပာင္းသည္...။ ။

၁၉၀၀ ဧၿပီလ ၁ရက္ေန႔တြင္ ၿမိဳ႕ေဟာင္းႏွင့္ ေမၿမိဳ႕မီရထားလမ္းဖြင့္သည္...။ ။ ေမလ၂၀ ရက္ေန႔ေမၿမိဳ႕မွ ေနာင္ခ်ိဳမီးရထားလမ္း ဖြင့္သည္။

၁၉၀၁ ေမၿမိဳ႕ လူဦးေရ ၁၂၅၉ ဦးရွိသည္...။ ။

၁၉၄၁ စစ္သုံးပန္းမ်ားျဖင့္ ကန္ေတာ္ႀကီးကုိ တူးေဖာ္သည္... ။ ။

၁၉၁၇ ရုကၡေဗဒဥယ်ဥ္ကုိ တရား၀င္ တည္ေထာင္သည္... ။ ။

၁၉၁၉ စာေရးဆရာႀကီး ေမာရစ္ ေကာလစ္ ေမၿမိဳ႕နယ္ပိုင္-၀န္ေထာက္ အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ရသည္...။

၁၉၂၁ ပထမဦးဆံုး အႀကိမ္ သန္းေခါင္စာရင္းေကာက္ယူရာ လူဦးေရ ၁၆၅၅၈ ဦး ျဖစ္သည္...။ ။

၁၉၂၃ ဇန္န၀ါရီလ ၁ ရက္ေန႕တြင္ေမၿမိဳ႕ ျမဴနီစီပယ္အဖြဲ႔ကို ဖြဲ႕စည္းသည္... ။

၁၉၃၆ ေမၿမိဳ႕နာရီစင္ႀကီး[Purcell Tower]ဖြင့္သည္... ။ ။

၁၉၄၂ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ အဂၤလိပ္ လက္ထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ အစိုးရအဖြဲ႕ရန္ကုန္မွ 
ေမၿမိဳ႔သို႔ေျပာင္းေရႊ႕လာသည္....။ ေမလတြင္ ေမၿမိဳ႕ကို ဂ်ပန္သိမ္းသည္... ။

 ဂ်ပန္ အမွတ္ (၁၅) တပ္မေတာ္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ ေမၿမိဳ႕သို႔ ေျပာင္းေရႊ႔လာၿပီး ယခု အထက (၄) ေနရာတြင္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ဖြင့္သည္။ အင္ဖာတိုက္ပြဲအတြက္ စီစဥ္သည္။

၁၉၄၄ စက္တင္ဘာလ  ၈ရက္ေန႕စြဲျဖင့္ ဂ်ပန္ေခတ္ေဒါက္တာဘေမာ္ အစိုးရက အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာျဖင့္ ေမၿမိဳ႕ကို  (ျပင္ဦးလြင္)  ဟုျပင္ဆင္သတ္မွတ္ခဲ့သည္။

၁၉၄၅ မတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ၿဗိတိသွ် အမွတ္ (၁၉) တပ္မဟာ၊ ဘရီဂိတ္ (၆၂) က ေမၿမိဳ႕ကုိ ဂ်ပန္လက္မွ ျပန္သိမ္းယူသည္။

၁၉၄၇ မတ္လ ၂၇ ရက္၊ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ေနာက္ဆက္တြဲ ရီးစ္၀ီလ်ံ စံုစမ္းေရးေမာ္မရွင္ ေမၿမိဳ႕တြင္ ရုံထိုင္ၿပီး အခ်ိဳ႕တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ား ျမန္မာႏွင့္ ေပါင္းလို/မလုိစံုစမ္းေမးျမန္းခဲ့သည္။

၁၉၄၈ ေမၿမိဳ႕အ၀င္ ေက်ာက္ေတာ္တြင္ လြတ္လပ္ေရး အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ သံဃာ၊ ျပည္သူႏွင့္ တပ္မေတာ္ ပူးေပါင္း လြတ္လပ္ေရး ေအာင္ေစတီး ဘြဲ႔အမည္ျဖင့္ ေစတီတည္သည္။

၁၉၄၉ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၂၁ ရက္ေန႔ တြင္ ကရင္ေသာင္းက်န္းသူ (ေကအင္ဒီအို) မ်ားေမၿမိဳ႕ ကိုသိမ္းပိုက္သည္။

 ကရင္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားကို ေယာက်္ားမ်ားႏွင့္ အတူ ရင္ေပါင္းတန္းၿပီး ရဲစြမ္းသတိၱျပတုိက္ခိုက္ခဲ့ရာ မွ သူမ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ ေသာင္းက်န္းသူ အေတာ္မ်ားမ်ား ေသဆံုးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္
ကရင္ေသာင္းက်န္းသူမ်ားက ဖမ္းဆီးရမိသြားၿပီး ၈-၄-၄၉ ရက္ေန႔တြင္ သတ္ပစ္လိုက္သည္။ (ႏိုင္ငံေတာ္က သူ႔အားေနာင္ေသာအခါ သူရဘြဲ႔ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့သျဖင့္ (သူရ မခ်စ္ပို) ဟု ထင္ရွားခဲ့သည္။

ဧၿပီလ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ဗမာ့တပ္မေတာ္ ႏွင့္ ျပည္သူလူထုပူးေပါင္းၿပီး ကရင္ေသာင္းက်န္းသူလက္မွ ေမၿမိဳ႕ကုိ ကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့သည္။

၁၉၅၃- ယူဂိုဆလပ္ သမၼတ မာရွယ္တီတိုး၊ တရုတ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေခ်ာင္အင္လိုင္း၊ အစၥေရးသမၼတ မစၥတာဗင္းဇီး၊ စစၥေရး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ မစၥတာ ေဒးဗစ္ဘင္ဂးရီယန္၊ ဆိုဗိယက္ ရုရုား ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္
ဘူဂါနင္ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ အတြင္းေရးမွဴးမစၥခရူးရွက္၊ ကေမၻားဒီးယားမင္းသားႀကီးသီဟာႏု၊ လာအုိဘုရင္တို႔ ျပင္ဦးလြင္သို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကသည္။

၁၉၅၃ ျပင္ဦးလြင္ၿမိဳ႕ ဗုဒၶဘာသာ ကလ်ာဏယု၀အသင္း [YMBA] မွ မဟာဒုတ္ျမသပိတ္ပြဲေတာ္ စတင္က်င္းပသည္။

စစ္တကၠသိုလ္ကို ဗထူးၿမိဳ႕မွ ေမၿမိဳ႕သို႔ေျပာင္းေရႊြဖြင့္လွုစ္သည္။

၁၉၅၉ ဘုရင္ခံကုန္းတြင္ လြတ္လပ္ေရးေက်ာက္တိုင္ႏွင့္ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ တည္ေဆာက္သည္။

၁၉၆၂ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီအစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္သည္။

၁၉၆၄ ဒီဇင္ဘာလ ၁၂ ရက္တြင္ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ၊ ပါတီယူနစ္ စတင္ဖြဲ႔စည္းသည္။

၁၉၇၁ မတ္လ ၃၀ ရက္မွ ဧၿပီလ ၆ရက္ေန႔အထိ ၿမိဳ႕တည္ (၇၅) ႏွစ္ေျမာက္ပြဲေတာ္ကုိ ေမၿမိဳ႕အားကစားကြင္း တြင္က်င္းပသည္။

တစ္ၿမိဳ႕နယ္လံုး (အ) သံုးလံုးသင္တန္းဖြင့္ၿပီး စာမတတ္သူ ၆၅ ရာခိုင္ႏႈန္း စာတတ္ေျမာက္ေစခဲ့သည္။

၁၉၇၄ ဇန္န၀ါရီလ ၂၇ ရက္တြင္ ျမန္မာဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ ပထမအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ ေကာင္စီအဆင့္ဆင့္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ပြဲက်င္းပသည္။

၁၉၈၀ ၿမိဳ႕နယ္ စာေပလုပ္သားအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းသည္။

၁၉၈၃ စက္တင္ဘာလ ၂ ရက္ ေမၿမိဳ႕မွ မႏၱေလးသို႔ထြက္ခြာေသာ လူစီးေလာ္ကယ္ရထားအမွတ္ (၁၃၄)သံုးေတာင္ဘူတာႏွင့္ ဇီးပင္ႀကီးဘူတာအၾကား တိမ္းေမွာက္ ခရီးသည္၅၃ ဦးေသဆံုးၿပီး ၂၂၅ ဦး ဒဏ္ရာရွိသည္။